پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا) | یأس و ناامیدی یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی در جوامع مختلف شناخته می‌شود. این پدیده که معمولاً از «پوچ‌گرایی»، «بحران هویت» و «نابرابری‌های اجتماعی» ناشی می‌شود، زمینه‌ساز بسیاری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی نوظهور است.

در مقابل اما فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت با نگاه به آینده، عنصری امیدبخش تلقی می‌شود و در جوامع اسلامی به‌عنوان یکی از غنی‌ترین عناصر معنوی و تاریخی، می‌تواند در جهت‌دهی به زندگی افراد و بازداشت آنان از ابتلای به انواع آسیب‌های اجتماعی از جمله یأس و ناامیدی نقش مهمی را ایفا کند. اما این فرهنگ چگونه می‌تواند مانع از افسردگی، یأس و ناامیدی فردی و اجتماعی در جامعه شود؟! بخوانید:

1_ از جمله شاخصه‌های اصلی فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت، معنابخشی به زندگی فردی و اجتماعی است. این فرهنگ با تأکید بر ارزش‌های والایی مانند ازخودگذشتگی و تلاش برای آرمان‌های متعالی، به انسان‌ها یادآوری می‌کند که زندگی صرفاً محدود به ابعاد مادی نیست. شهدا و رزمندگان دفاع مقدس با وجود شرایط سخت و ناامیدکننده توانستند با تکیه بر این ارزش‌ها، امید و انگیزه را در جامعه زنده نگه دارند. روایت‌های آن دوران طلایی نیز نشان می‌دهد که چگونه آرمان‌هایی چون دفاع از دین، میهن و حفظ کرامت انسانی، افراد را از ورطه نیستی و ناامیدی به اوج معنویت و شهادت می‌رساند.

2_ یأس اجتماعی غالباً از احساس انزوا و فقدان همبستگی نشأت می‌گیرد؛ معضلی که در دنیای امروزی در جوامع پیشرفته و توسعه‌یافته به وفور می‌توان اثرات آن را مشاهده کرد. اما فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت با ایجاد حس تعلق به یک «هویت مشترک» افراد را به هم نزدیک‌ و همدل می‌کند و با تعریف «هدف والا» به زندگی افراد سمت و سو می‌بخشد. این هویت جمعی _که در دوران جنگ تحمیلی به اوج خود رسید_ توانست جامعه را از تفرقه و پراکندگی نجات دهد و به سمت انسجام، همکاری و هم‌افزایی هدایت کند. امروزه نیز بازتولید این هویت می‌تواند امید را به دل‌های سرگردان ناامید بازگرداند.

3_ یکی از تأثیرات عمیق فرهنگ شهادت، ارائه الگوهای واقعی و قابل لمس برای مقابله با چالش‌ها و سختی‌ها به جای اتوریته‌های کاذب دنیای اکشن و سینمایی امروز است. شخصیت‌هایی مانند شهید چمران، شهید زین‌الدین، شهید طهرانی مقدم و شهید سلیمانی، نمونه‌های بارزی از انسان‌هایی هستند که با وجود موانع متعدد در راه رسیدن به اهداف والا، هرگز دچار یأس و انفعال نشدند و با عمل خود توانستند حرکت پویا و مستمر را در تاریخ راهبری کنند. این الگوها به نسل‌های جوان نشان می‌دهند که حتی در سخت‌ترین شرایطی نظیر تحریم و تهدید دشمنان نیز می‌توان به آرمان‌ها پایبند ماند و برای آینده‌ای بهتر تلاش کرد.

4_ فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت ارزش‌های اخلاقی و معنوی را نیز در افراد زنده نگه می‌دارد. این ارزش‌های نیکو مانند صداقت، شجاعت، عدالت‌خواهی و استقامت از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند از ریشه‌دواندن یأس در جامعه جلوگیری کنند. در جامعه‌ای که افراد به اصول اخلاقی پایبند باشند، رشد معنوی در جامعه رقم خورده و فضای اعتماد و امید جایگزین بی‌اعتمادی و ناامیدی می‌شود.

روی هم رفته فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت با قدرت معنوی و تاریخی خود، می‌تواند سپری قدرتمند در برابر موج یأس و ناامیدی اجتماعی باشد. این فرهنگ، نه‌تنها به زندگی معنا و هدف می‌بخشد، بلکه از طریق ارائه الگوهای عملی و تقویت هویت جمعی، جامعه را به سمت پویایی و امیدواری هدایت می‌کند. البته بهره‌گیری از این سرمایه گران‌بها، نیازمند تلاشی مشترک از سوی نهادهای فرهنگی، آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد است تا بدین واسطه بشود جامعه‌ای سرشار از امید و انگیزه ساخت.