به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا)، استانی با آب و هوای گرم و خشک که حدود ۲۷ درصد مساحت آن بیابانی و حدود ۴۵ درصد دیگر نیز مستعد بیابانی شدن است؛ به همین خاطر بخش عمده مشکل فرونشست در قم به زیست بوم قم برمی‌گردد.

متاسفانه مسائلی نظیر افزایش جمعیت استان به دلیل مهاجرت‌پذیری در کنار توسعه استان در بخش‌های کشاورزی و صنعت طی سال‌ها اخیر در کنار عدم وجود نگاه کارشناسی به این حوزه‌ها باعث شده است تا این استان در مواقع خشکسالی ناچار به دستبرد زیاده از حد به منابع آب زیر زمینی باشد.

علاوه بر این، اگرچه دشت‌های قم جزو مناطق قرمز از لحاظ برداشت آب از منابع آب زیرزمینی محسوب می‌شود، با این حال عدم نظارت کافی بر حفر چاه‌های آب، میزان برداشت از آن و همچنین نبود برخوردهای بازدارنده با افراد متخلف، کاهش شدید سطح منابع آب زیرزمینی در قم را به دنبال داشته است.

برای نمونه حدود ۲۵ سال پیش در برخی از مناطق قم آب مطلوب و باکیفیت در عمق ۵۰ متری یافت می‌شد؛ اما اکنون در همان نقاط با حفاری تا عمق ۳۰۰ متری نیز آب با کمیت و کیفیت مناسب موجود نیست.

این موضوع آنجایی حائز اهمیت می‌شود که بدانیم برخی آبخوان‌های قم نظیر دشت علی آباد که در جنوب شرقی ساوه قرار دارد، با بارش مستقیم تغذیه نمی‌شود؛ چرا که منبع تغذیه این آبخوان در قسمت‌های شمال غربی دشت ساوه است که فضای بسیار محدود و کوچکی است.

افزون بر این، ناترازی در تغذیه و برداشت سفره‌های زیرزمینی سبب نشست لایه‌های بالایی در لایه‌های زیرزمین می‌شود که این پدیده سبب کوچک شدن مخزن می‌شود و اگر حجم بارندگی‌ها نیز روزی زیاد شود این مخازن دیگر ظرفیت جذب آب مانند گذشته را نخواهند داشت.

لذا می‌توان این گونه گفت: آبخوان‌ها‌ و سفره‌های آب زیرزمینی که طی هزاران سال با آب باران تغذیه شده‌اند طی چندین سال در حال تخلیه هستند که این رخداد در کنار مرگ تدریجی آبخوان‌ها، منجر به بروز پدیده «فرونشست» در استان قم شده است.

به گفته معاون محیط زیست استان قم، دشت جعفریه که از بخش غربی قم آغاز شده و شهر جعفریه و بخشی از شهر ساوه را شامل می‌شود با فرونشست متوسط ۲۸ سانتی‌متری در طول سال دومین دشت بحرانی کشور از نظر فرونشست است و بیشترین تولیدات کشاورزی استان نیز در همین مناطق مستقر شده‌اند.

همچنین گفته می‌شود بزرگترین فرونشست کشور که از نزدیکی شهر کاشان شروع شده به نزدیکی شهر قم رسیده است و در آینده‌ای نه چندان دور ممکن است نقاط شهری و روستایی قم را نیز درنوردد!

بر اساس آخرین داده‌های موجود از شرکت آب منطقه‌ای استان قم، از مجموع ۵۰۰ میلیون مترمکعب آبی که سالانه در استان قم از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود، ۱۸۰ میلیون مترمکعب آن متعلق به چاه‌‌های کشاورزی مجازی است که این میزان آب را به صورت غیرمجاز برداشت می‌کنند.

در استان قم حدود ۴۵۰۰ حلقه چاه وجود دارد که از این میزان ۲۴۰۰ چاه غیرمجاز است؛ به عبارتی از لحاظ تعداد حدوداً ۵۵ درصد تعداد چاه‌ها غیرمجاز محسوب می‌شود، ولی این چاه‌های غیرمجاز از لحاظ میزان ۵ درصد برداشت دارند.