به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا)، این پژوهش که در سال ۱۴۰۲ با مشارکت ۳۰۰ شهروند قمی تحت عنوان «گونه‌های هویت شهری قم» انجام شد، بیانگر جایگاه رو‌به‌رشد کافه‌ها را در ذهنیت عمومی و هویت بصری قم است.

اگر تا چند سال پیش وجود کافه‌های مدرن به برخی محلات اعیان‌نشین، مرکز شهر و اطراف دانشگاه‌ها ختم می‌شد، اما هم‌اکنون کافه‌ها حتی در محلات سنتی و کوچه پس کوچه‌های شهر نیز جا باز کرده‌اند.

قابل توجه اینکه در کافه‌های جدید لزوما دیگر خبری از فضای دلباز با رعایت حریم شخصی نیست و این کافه‌ها در موارد متعددی در فضایی که پیشتر سوپر مارکت و یا مغازه با کاربری دیگر بوده، ایجاد شده‌اند.

به عبارتی دیگر فضای تاثیرگذاری کافه‌ها بر جوانان _به‌عنوان گروه سنی که بیشترین با کافه‌ها سر و کار دارند_ به‌گونه‌ای بوده که توانسته باعث تکثیر قارچ‌گونه کافه‌ها در قم شود و بررسی‌ها حاکی از آن است که در سایه عدم نظارت بخش قابل توجهی از این کافه‌های جدید فاقد مجوز لازم برای فعالیت هستند.

در همین رابطه رئیس اتحادیه صنف بستنی، آبمیوه و کافی شاپ استان قم در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا) با اشاره به فعالیت حدود ۶۰۰ کافه، کافه‌تریا و قهوه‌سرا از وجود حدود ۲۰۰ کافه، کافه‌تریا و قهوه‌سرا بدون مجوز در قم خبر داد.

روح‌الله قربانیان با اعلام این خبر علت رشد قارچ‌گونه این مراکز را تغییر ذائقه جوانان عنوان کرد و در ادامه افزود: “کسانی که به دنبال شغل جدید و بروز دنبال این شغل می‌روند.”

قربانیان در بخش دیگری از این گفت‌وگو بر لزوم سازماندهی این مراکز خبر داد و در این باره گفت: “به مراکز غیرمجاز اخطار داده شده است که برای اخذ مجوزهای قانونی اقدام کنند.”

اما این همه ماجرا نیست و برخی برندهای تجاری خاص قم با استفاده از سرمایه و اعتبار نام تجاری خود، اقدام به ایجاد کافه‌‌های زنجیره‌ای در مناطق متمول‌نشین تهران، کیش و قم کرده‌اند.

همچنین در برخی از موارد شاهد آن هستیم برخی از گروه‌ها و جریان های ضد فرهنگی در کشور تلاش‌هایی برای راه‌اندازی کافه یا آرایشگاه در قم نموده‌اند که جای تامل بسیار دارد.

اما چرا این موضوع از منظر فرهنگی برای قم یک آسیب بالقوه به حساب می‌آید؟! بخوانید:

۱- قم شهری است که قرن‌ها با هویت زیارتی، معنوی و به عنوان پایتخت جهان تشیع شناخته می‌شود و در این بین هرگونه توسعه‌‌ای که با پیوست فرهنگی این شهر متناسب نباشد، می‌تواند به ساختار و کارکرد فرهنگی این شهر آسیب وارد کند. کافه‌ها نیز با زیست و فرهنگ مردم قم فاصله زیادی دارد و با گسترش بی‌وریه این اماکن در قم، یک فرهنگ جدید را به مردم این شهر در حال تحمیل است.

۲- از طرفی گسترش کافه‌ها می‌تواند به تغییر سبک زندگی و ایجاد گسست‌های هویتی دامن بزند، چرا که این مکان‌ها صرفا فقط محلی برای نوشیدن قهوه یا گذراندن اوقات فراغت نیستند و فضای کافه‌ها طوری است که شکل‌دهی به تعاملات فرهنگی، اجتماعی و حتی شکل‌گیری سبک‌های جدید زندگی در کافه‌ها امکان‌پذیر است.

۳- علاوه بر این، مشاهدات میدانی نشان می‌دهد برخی کافه‌ها به مرکزی برای تعامل گروه‌های اجتماعی مختلف تبدیل شده‌اند که در برخی موارد، با هنجارهای سنتی و مذهبی قم در تعارض‌ است.

۴- همچنین کافه‌ها به بستری برای جریان خزنده فرهنگی تبدیل شده‌اند و برخی از سلبریتی‌ها و بلاگرها با ایجاد کافه‌، به‌دنبال گسترش ضریب نفوذ خود در جامعه هستند.

۵- فضای فرهنگی کافه‌ها نیز با کارکردی دینی و مذهبی قم سازگار نیست و در برخی از کافه‌های قم تصاویر الگوهای مخرب و کتاب‌های انحرافی دیده می‌شود.

۶- لازم به بیان است که تکثیر کافه با برندهای مرتبط با قم به دیگر شهرها می‌تواند متبادر کننده تصویر جدیدی از قم در کشور باشد که متاسفانه هم‌اکنون این موضوع با تبلیغات پرحجم برخی از برندها در حال انجام است.

۷- افزون بر این، منوی کافه‌ها به دلیل نوع محصولاتی که ارائه می‌دهند، هزینه‌های گزافی برای مشتری در پی دارند و غالب شدن فرهنگ کافه‌نشینی می‌تواند به اقتصاد خانواده‌ها ضربه بزند.

۸- بخشی از شکایات و پرونده‌های اخلاقی منشا در کافه‌ها دارد و یا از کافه‌ها آغاز می‌شود که این موضوع جای بررسی و تامل بیشتری دارد.